Istorija paste je zamršena poput špageta u tanjiru – postoji više teorija o njenom nastanku i poreklu, uključujući i onu po kojoj je Marko Polo doneo pastu u Italiju, nakon povratka iz Kine 1295. godine. Bez sumnje, Marko mora da je bio oduševljen finoćom izrade kineskih rezanaca od pirinča, ali je teorija po kojoj je on iz Kine doneo veštinu pravljenja paste – odavno napuštena.
Najverovatnije je da za nastanak paste Italijani, ipak, treba da zahvale Arapima, barem kada su dugi rezanci u pitanju. Sa lazanjama stvari drugačije stoje. Postoje razne teorije, od kojih je najpopularnija ona koja tvrdi da su lazanje poreklom iz Stare Grčke i da su na jug Italije i Siciliju donete u vreme grčkog osvajanja u 8. veku pre naše ere. Bilo je to testo razvijeno u široke trake (na starogrčkom laganon)– tj. u nešto što je ličilo na lazanje. Valja napomenuti da laganon nije kuvan ili krčkan u sosu poput današnjih lazanja, već pečen na vrelom kamenu ili u peći.
Lazanje na stranu, prve dugačke rezance koji se kuvaju u vodi doneli su na Siciliju arapski osvajači u 7.veku. Suvi, otporni na buđ i uvek spremni da nahrane vojsku, rezanci su bili idealna hrana za duga putovanja brodovima, kojima su Arapi dolazili na Siciliju. Uskoro je Palermo, tada arapska kolonija, postao poznat po testenini u obliku dugih rezanaca. Ali, avaj, na iznenađenje onih, koji danas svoje špagete vole u što više sočnog sosa, u to vreme špagete su se jele u “hard-core” varijanti, odnosno bez ičega! Za sočnost današnjih jela sa pastom odgovoran je isključivo italijanski kulinarski genije, koji je tokom vremena osmislio bezbroj sosova, ali i oblika same paste.

Ali, najpopularniji od svih sosova još nije mogao biti izmišljen! Italijani su morali da čekaju sve do 16. veka, da bi im Španci iz novootkrivene Amerike doneli možda najvažniju biljku u istoriji paste, bez koje su današnje špagete gotovo nezamislive – paradajz! Savršeni par – pasta i paradajz, bili su jednostavno rođeni jedno za drugo! Ipak, prvi pisani recept za pastu, tačnije vermičele, u paradajz sosu, potiče tek iz 1839.
Današnju planetarnu popularnost špagete, lazanje i ostalo “društvo” duguju italijanskoj emigraciji u Americi. Italijani, koji su masovno došli u Ameriku oko 1900. godine, doneli su sa sobom i popularne recepte za špagete kakve se danas jedu u celom svetu. Pasta je tako postala deo američke, a time i pop-kulture, i rezancima više niko nije mogao da stane na put!

(Izvor: B92)